انواع آسیبهای اجتماعی

مقدمه

مسئله مربوط به آسیبهای اجتماعی از دیرباز در جامعه بشری مورد توجه اندیشمندان بوده است. همزمان با گسترش انقلاب صنعتی و گسترش دامنه نیازمندیها ، محرومیتهای ناشی از عدم امکان برآورده شدن خواستها و نیازهای زندگی موجب گسترش شدید و دامنه‌دار فساد ، عصیان ، تبهکاری ، سرگردانی ، دزدی و انحراف جنسی و دیگر آسیبها شده است.

هر چند اکثر مشکلات اجتماعی انواعی تکراری در طول نسلهای مختلف هستند، اما چنانکه مشاهده می‌شود برخی از این انواع در برخی نسلها اهمیت بیشتری پیدا کرده است و حتی برخی انواع این آسیبها در نسلهای بعدی زاده شده‌اند. از سوی دیگر از آنجایی که یکسری علل غالب در هر جامعه وجود دارند که نسبت به سایر علل اهمیت بیشتری در بروز آسیبها دارند، هر چند از انواع متمایز آسیبها سخن می‌رود، اما عمدتا همپوشیهایی بین آنها دیده می‌شود.

وابستگی دارویی یا اعتیاد

اعتیاد به معنی تمایل به مصرف مستمر یا متناوب یک ماده برای کسب لذت یا رفع احساس ناراحتی اطلاق می‌شود که قطع آن ناراحتیهای روانی یا اختلالات جسمانی ایجاد می‌کند. در گرایش به اعتیاد عوامل مختلفی شناسایی و مطرح شده‌اند. این عوامل هر چه باشند (که البته در مباحث مربوط به علت شناسی حائز اهمیت هستند.) سرچشمه بسیاری مشکلات فردی ، خانوادگی و اجتماعی هستند. اعتیاد به سبب ویژگیهای ذاتی خود ، اغلب با سایر آسیبها همراه می‌شود و موجب هدر رفتن نیروهای ثمربخش جامعه می‌شود.

انحرافات جنسی

غریزه جنسی هم می‌تواند منشأ بروز عالیترین نمودارهای ذوقی و هنری باشد و هم منشأ تشکیل بنیاد یک خانواده و هم منشأ بسیاری از جرائم. عوامل مختلف محیطی و خانوادگی و اجتماعی سر منشأ بروز انواع انحرافات جنسی هستند. هر چند برخی از این نوع انحرافات مشکلاتی فردی هستند، ولی اکثر آنها به آن جهت که در ارتباط با فرد دیگر معنی پیدا می‌کنند عوارض اجتماعی را در بر خواهند داشت.

از سوی دیگر مبارزه با این دسته از آسیبها در برخی موارد نیازمند تغییرات اساسی اجتماعی است و لازم است تحولاتی کلی و برنامه ریزی‌های دقیقی جهت رفع آنها صورت گیرد و این تغییرات با ارائه آموزشهای وسیع اجتماعی برای افراد و خانواده‌ها و رفع عوامل بنیادی امکانپذیر خواهد بود. این دسته از انحرافات نیز اغلب با سایر آسیبها در ارتباط نزدیک هستند و گاهی حتی موجب بروز مشکلات جدی می‌شوند. مثل بیماری ایدز که با انحرافات جنسی ارتباط نزدیک دارد.

سرقت و دزدی

بطور کلی سرقت و دزدی هم از لحاظ عرفی و هم از لحاظ قانونی به عنوان یک آسیب جدی محسوب می‌شوند. هر چند عوامل متعددی در بروز این مشکل شناخته شده‌اند، مثل فقر و بیکاری ، اعتیاد و شیوه‌های تربیتی ، اما باید توجه داشت مبانی شخصیت اهمیت ویژه در ارتکاب دزدی دارند. این افراد معمولا از لحاظ رشد اخلاقی در سطح خیلی پایین و ضعیف هستند و بطور کلی ثبات و استواری و قدرت تحلیل و تفکر درباره پیامدهای رفتار خود را به قدر کافی ندارند. در مباحث مربوط به علل زردی به علل تربیتی تأکید فراوان می‌شود. الگوهای رفتاری خود والدین ، واکنشهای آنها درباره دزدیهای کوچک دوران کودکی ، مسأله پول توجیهی و کمک به شناخت مسأله مالکیت در دوره کودکی در ارتباط نزدیک با رفتارهای دزدی بزرگسالی و نوجوانی دارند.

خودکشی

خودکشی هر چند در وهله اول یک مشکل فردی به شمار می‌رود ولی از آنجایی که فرد در اجتماع زندگی می‌کند و تأثیرات متقابلی همواره بین آنها برقرار است، به عنوان یک معضل اجتماعی مورد بررسی قرار می‌گیرد. آمار خودکشی معمولا با سایر جرایم و آسیبها ارتباط پیدا می‌کند، بطوری که در میان گروههای مبتلا به اعتیاد خودکشی بیشتر دیده می‌شود. همچنین در آسیبهای مربوط به انحرافات جسمانی بویژه در میان قربانیان این انحراف خودکشی پدیده شایعی است. در میان بیماران روانی بویژه افسردگیهای شدید نیز اغلب خودکشی مسأله قابل توجهی است.

به هر حال خودکشی پیوندهایی با متغیرهای اجتماعی دارد بطوری که علاوه بر تأثیری که از شرایط اجتماعی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. ارائه راهکارهای مناسب در بررسی مشکلات گروههای در معرض خطر مثل معتادین و خانواده‌های آن ، بیماران روانی و خانواده‌های آنها ، خانواده‌های نابسامان و آموزشهای فردی در مواجهه با تغییرات اساسی روشهایی سودمند خواهد بود. در این راستا توجه به گروههای سنی که در معرض خطر بیشتری هستند و خودکشی در میان آنها رواج بیشتری نسبت به سایر گروههای سنی دارد، مثل نوجوانان و جوانان اهمیت زیادی دارد.

مهاجرت

مهاجرت علاوه بر مشکلات اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی که دارد مستلزم تغییراتی خاص است که مطابقت و سازگاری با آنها اغلب مشکلاتی را برای فرد و جامعه ایجاد می‌کند. به عبارتی علاوه بر اینکه مهاجرت در برنامه ریزیهای کلان اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی مشکلاتی را ایجاد می‌کند، مثل مهاجرت روستاییان به شهرها که خالی شدن روستاها از سکنه ، کاهش کشاورزی ، افزایش مشاغل کاذب و ... را به دنبال دارد موجب می‌شود، تا فرد برای سازگاری با تغییرات حاصل فشار زیادی را متحمل شود.

شوک فرهنگی یکی از عوارض حاصل از مهاجرت است که با اضطراب و افسردگی ، احساس جدا شدن و مسخ واقعیت و مسخ شخصیت مشخص است. تحقیقات نشان می‌دهد شیوع مشکلات روحی و روانی بین مهاجرین بخصوص در بین مهاجرینی که شرایط مقصد بسیار متفاوت از شرایط مبدأ یا محل سکونت قبلی آنها بوده است شیوع بیشتری دارد. رایجترین اختلال علائم پارانوئید یا سوء ظن است که به احتمال قوی به دلیل تفاوتهای آنان از نظر زبان ، عادات و آداب و رسوم ، چهره ، نوع لباس و غیره است.

بی ‌خانمانی

منابع فزاینده‌ای وجود مسائل ویژه‌ای را در افراد بی خانمان تأیید می‌کنند. چنین کسانی ممکن است در خیابانها سرگردان باشند یا به علل برخی بزهکاریهای دیگر که معمولا توأم با بی خانمانی آنهاست مثل دزدی ، اعتیاد و ... در زندانها یا کانونهای اصلاح و تربیت بسر برند. در بین افراد بی خانمان دسته‌های مختلفی از افراد دیده می‌شود، یک دسته شامل بیماران روانی شدید هستند که اغلب یا مدتهاست از خانواده خود دورند یا بطور موقتی از خانه خارج شده‌اند. معتادین گروه دیگری از این افراد را شامل می‌شوند که معمولا مراحل عمیق اعتیاد خود را می‌گذرانند.

کودکان خیابانی و دختران و زنانی که با بی خانمانی به انحرافات جنسی نیز مبتلا هستند دو دسته دیگر را در بین افراد بی خانمان تشکیل می‌دهند. بسته به مکان جغرافیایی محله فقیر نشین شهر ، پارک شهر ، حومه شهر و نواحی روستایی خصوصیات این جمعیت فرق می‌کند. برخی در محدوده جغرافیایی نسبتا ثابتی می‌مانند در حالیکه عده‌ای از یک قسمت کشور به بخشهای دیگر یا از منطقه شهر به مناطق دیگر مسافرت می‌کنند.

فقر

فقر در واقع مادر تمام آسیبهای اجتماعی است. فقر با بسیاری مسائل زیر پا از جمله ضعف تندرستی و افزایش مرگ و میر ، بیماری روانی ، شکست تحصیلی ، جرم و مصرف دارو رابطه دارد. هر چند خود فقر بطور ذاتی یک مشکل و آسیب است، اما این لزوما به این معناست که تمام افرادی که زیر خط فقر زندگی می‌کنند. افرادی نابسامان و مشکل ساز برای اجتماع هستند. مشکلات اقتصادی ، عدم تأمین نیازهای جسمی و روانی اغلب زمینه‌ای برای بروز و ظهور مشکلات اجتماعی دیگری است.

بیکاری

بیکاری معضل اجتماعی دیگری است که هم آسیبهای جدی فردی و هم آسیبهای قابل ملاحظه اجتماعی را در دامن دارد. بیکاری بویژه در نسل پر انرژی و جوان که انرژی و قدرت و نیروهای آنها راکد و بی‌مصرف باقی می‌ماند نمود بیشتری پیدا می‌کند و زمینه را برای انوع انحرافات اجتماعی فراهم می‌سازد. وجود فرصتهای همیشه خالی ، عدم تحمل بیکاری ، فقدان قدرت تأمین نیازها به دلیل نداشتن درآمد، زمینه‌هایی آماده برای کاشت بذر جرم و انحرافات می‌باشند.

اکستازی و ممنوعیت جهانی

پرواز مرگ با قرص شادی

مجلس انگلستان، پیش از رسیدن قرص‌های اکستازی از آمریکا به این کشور، مجازات سنگینی را برای تولید، توزیع و مصرف این قرص‌ها وضع کرد. اما نتیجه کاملاً برخلاف انتظار بود. جوانان انگلیسی بسیار بیشتر از آمریکایی‌ها به اکستازی روی آوردند. زندگی برخی از جوانان انگلیسی آنچنان به اکس وابسته شد که بار سفر بستند و خود را به آمریکا رساندند. در دهه 1990 ، در گوشه و کنار خیابان‌های آمریکا جوانانی ژنده‌پوش به چشم می‌ خوردند که کشورشان را برای راحت ‌تر مصرف کردن قرص‌های اکس ترک کرده بودند. اما قرص‌های اکستازی، با همان سرعتی که جای خود را در میان جوانان آمریکایی و اروپایی باز کردند، از رواج افتادند. در قانون کیفری آمریکا جرم کسی که این قرص‌ها را به دوستانش می ‌دهد از جزای فروشندگان قرص‌ها بیشتر است. در این کشور سالانه 4/3 میلیون نفر دست‌ کم یک ‌بار از اکستازی استفاده می ‌کنند.

اکستاسی ماده‌ای اعتیادآور برای جوانان مرفه ایران

دکتر محسن وزیریان در مورد آمار مصرف‌ کنندگان اکستازی در ایران می ‌گوید: «طبق آماری که در سال 1380 از یک تحقیق به دست آمده است، بیش از 40 هزار نفر در ایران این دارو را تجربه کرده‌اند. بخش عمده‌ای از مصرف ‌کنندگان اکستازی را دانش ‌آموزان و نوجوانان تشکیل می‌ دهند. البته این نمونه‌ ها را نمی‌ توان به کل جامعه تعمیم داد. موضوع پر اهمیت دیگر، الگوی مصرف داروهای نشاط ‌آور است. اگر در مصرف مواد مخدری مانند هروئین، به ازای هر 10 مصرف ‌کننده مرد، یک مصرف‌ کننده زن وجود دارد، در مورد اکستازی این نسبت 2 به 1 است.»

دکتر حمید مرتضوی مشخصات اغلب مصرف ‌کنندگان اکس را چنین توصیف می‌کند: «مرد یا زنی جوان، تحصیلکرده یا دانشجو، دارای وضعیت اقتصادی خوب که در خانواده‌ای از هم‌ پاشیده رشد کرده یا تنها زندگی می ‌کند».

قرص‌های موجود در بازار ایران عناوین مختلفی دارند: دلفین، لنگر، صلیب سرخ، رنو، سان‌ شاین، سوپرمن، هوندا، اپل، اُمگا، پلیکان، لاو، مرسدس و غیره. این قرص‌ها با قیمت های متفاوت به فروش می‌ رسند.

از حمید ع. دلیل تفاوت قیمت‌ها را می ‌پرسم. پاسخ می‌دهد: «من همیشه یکی از دو نوع دلفین و صلیب سرخ را مصرف می ‌کنم. دلفین ارزان ‌تر است. زودتر هم بی‌ اثر می‌ شود. صلیب سرخ قوی‌ تر است. هر قرص آن را به قیمت 12 هزار تومان می‌فروشند».

او در پاسخ به این سؤال که چگونه قرص‌های اکستازی را تهیه می ‌کند می ‌گوید: «به‌ صورت باز یا بسته‌ بندی‌ شده برایم می ‌آورند. جوانی مرتب و آدم ‌حسابی آنها را جلو در خانه تحویل می‌دهد.» اکستازی در ایران، با ایجاد برخی تغییرات در ماده اصلی آمفتامین، در آزمایشگاه‌های غیرمجاز به دست می ‌آید. تولید اکستازی فعالیتی غیرقانونی است که، به دلیل سودآوری آن، تعداد زیادی از افراد فرصت ‌طلب به آن مشغول‌اند.

اکستازی: زنان برابر با مردان

در مقایسه با سایر مواد اعتیادآور، تمایل زنان به استفاده از اکستازی به‌ مراتب بیشتر است. دکتر آذردخت مفیدی این الگو را بخشی از بحران زنِ مدرن در ایران می ‌خواند و می ‌گوید: «گاهی زنِ مدرن، قدرت را در طرد زنانگی خود می‌ داند. بنابراین به سمت دنیایی مردانه کشیده می‌ شود».

دکتر حمید مرتضوی اضافه می ‌کند: «زنان تمایل بیشتری به استفاده از اکستازی دارند. زیرا حالت نشئه و خمودگی ‌ای که به دنبال اعتیاد به سایر مواد مخدر ایجاد می‌ شود، در مصرف این دارو مشهود نیست. به‌ علاوه استفاده از آن راحت و سریع است و نیازی به سرنگ تزریقی و آتش ندارد. همچنین، قرص‌های کوچک اکس به‌ راحتی حمل می‌ شوند و مخفی کردن آنها آسان‌تر است.»

دکتر ساحل همتی‌ گرکانی می ‌گوید: «به‌ طور کلی،  افسردگی  و اختلالات اضطرابی در میان زنان شیوع بیشتری دارد. از طرف دیگر، آنان به درمان‌های بی ‌سر و صدا علاقه ‌مندند. بنابراین برای رفع حالات نامناسب روانی خود، مصرف قرص‌های کوچک اکس را ترجیح می‌ دهند.»

هشدار مرگ

از سال 1997 تا آوریل 2002 ، 202 مورد مرگ بر اثر مصرف اکستازی در انگلستان و ولز گزارش شده است. 85 درصد این افراد، علاوه بر اکستازی، ماده دیگری مانند الکل نیز مصرف کرده بودند. استفاده از این قرص‌ها همراه با ماری ‌جوانا رایج است. اما نوشیدن مشروبات الکلی در کنار مصرف اکستازی فرد را دچار کم ‌آبی کشنده‌ای خواهد کرد.

از سوی دیگر آمار بروز رفتارهای پرخطر در مصرف ‌کنندگان اکستازی هشدار دهنده است. مصرف این دارو، با ایجاد بی‌ پروایی، رفتارهای جنسی محافظت ‌نشده و مکرر به دنبال خواهد داشت. در نتیجه ارتباط نزدیکی میان مصرف اکستازی و ابتلا به ایدز  یافت شده است. همچنین بیماری‌های مقاربتی در مصرف‌ کنندگان اکستازی شیوع بیشتری دارد.

جوانان بخش اعظم جمعیت کشور ما را تشکیل می‌ دهند. اشتیاق نسل جوان برای درک تجربیات جدید و نیاز آنان به شادی و هیجان، جوانان را نسبت به این‌ گونه مواد بسیار آسیب‌ پذیر کرده است. تقویت نظام‌های پاداش‌ دهنده اجتماعی، فراهم ساختن زمینه‌ های اقتصادی دسترسی جوانان به شادی و تفریحات سالم، و نیز ایجاد بستری مناسب برای پرورش استعدادهای بالقوه آنان در کنار آگاه‌ سازی، گام‌های مؤثری در جهت پیشگیری از گرایش به داروهای مخرب شادی‌افزا هستند.

مجله زنان

بی خبری از مصرف قرص های اکستازی

بی خبری از مصرف قرص های اکستازی

در حالی که مصرف فراوان قرص های شادی، روانگردان یا اکستازی که با نام علمی دی اکسی آمفتامین (MDAM) باب جدیدی را در آسیب های اجتماعی گشوده است اما مسئولان امر، آماری از میزان واردات و مصرف این داروها ندارند.

MDAM از سال 1912 به عنوان داروهای افسردگی در جلسات روانکاوی مورد استفاده قرار می گرفت ولی امروزه این داروها با طرح هایی چون «لنگرگاه»، «بنز»، «استار»، «هیولا»، «پروانه قرمز» و «صورت خندان» به شکل کپسول های شفاف و قرص های معمولی در دسترس جوانان قرار می گیرد. در حالی که مصرف این داروها، عوارض فراوانی دارند ولی تقریباً همه جوانان مصرف کننده از اثرات مخرب آن بی خبر هستند.

بروز آسیب های شدید در بافت کلیه، کبد و نیز فراموشی و عدم تعادل ، از عوارض قرص های اکستازی است که بسیاری از مراجعه کنندگان به اورژانس ها به آن مبتلا هستند و مسئولان نیروی انتظامی نیز این عوارض را در میان جوانان مصرف کننده مشاهده کرده اند. ولی به گفته سرهنگ روزبهانی آمار دقیق و جامعی در مورد میزان واردات این داروها به کشور و مصرف آنها وجود ندارد. به گفته دکتر مجید ابهری _آسیب شناس _ ، مصرف این داروها 100 تا 150 برابر مضرتر از مصرف هروئین است که این مسئله، ضعف اطلاع رسانی شفاف درباره اثرات مخرب قرص های شادی آور و فقدان بانک اطلاعاتی آسیب در کشور را مشخص می کند.

لیلا عنایتی، کارشناس مسئول کمیته جوانان در سازمان دفاع از قربانیان خشونت اینگونه می گوید: آمار دقیقی درباره تعداد مصرف کنندگان قرص اکستازی و میزان فروش آنها در محل های عمومی وجود ندارد و بیشتر سازمان های مرتبط با جوانان از بهزیستی گرفته تا قوه قضائیه آمار و ارقام دقیقی در این خصوص ندارند.

البته نشست هایی بین مسئولان و کارشناسان سازمان ملی جوانان، بهزیستی، قوه قضائیه و نیروی انتظامی برگزار شده و قرار است این سازمان ها در سال جاری آمارهای مربوط به مصرف قرص های «اکس»، دختران فراری، جوانان معتاد و سایر آسیب های اجتماعی ارائه کنند. ولی تضمینی در خصوص صحت و سقم این آمارها وجود ندارد. چون مصرف کنندگان قرص های اکستازی یا روانگردان، به طور علنی به مصرف این داروها نمی پردازند که توانایی شمارش یا آمارگیری در این خصوص را داشته باشیم.

دکتر مجید ابهری درباره آمارهایی در خصوص آسیب های اجتماعی اظهار می دارد: متأسفانه در ایران بانک آمار و اطلاعات آسیب شناسی وجود ندارد و هر کسی براساس ظن و گمان خود و برحسب تقریب و ایده های خودش به انتشار آمار می پردازد.

این استاد دانشگاه اضافه می کند: چون مصرف قرص های روانگردان از سوی خود مصرف کنندگان گزارش نمی شود و جوانان در فضاهای بسته، این قرص ها را مصرف می کنند ، تنها از تعداد بیمارانی که به دلایلی چون سکته مغزی ، قلبی، مسمومیت، حالت تهوع، درد معده و... به درمانگاه ها و بیمارستان ها مراجعه می کنند می توان به آمارهای دور از واقعیت دست یافت.

اما خبرهای پراکنده از ورود مداوم، آن هم با حجم بالای قرص های شادی آور به کشور حکایت می کنند. آن طور که ستاد مبارزه با مواد مخدر «ناجا» طی اطلاعیه هایی اظهار داشته است، انواع مختلفی از قرص های اکستازی توسط قاچاقچیان در طرح هایی چون اسکلت، شمشیر، مارک های خارجی ومارمولک های روی قرص ها توزیع می شود.

دکتر فرجاد، آسیب شناس و استاد دانشگاه در گفتگویی می گوید: تعداد مصرف کنندگان قرص های مرگ آفرین روز به روز افزایش می یابد. چون هر هفته به طور متوسط بین 2 تا 4 نفر به دلیل مصرف قرص «اکس» و عوارض جانبی آن چون سکته های مغزی و قلبی، توهم زیاد، عدم تعادل و مسمومیت به درمانگاه ها و بیمارستان ها مراجعه می کنند. در حالی که این قرص ها را روان شناسان به بیماران روانی و افسرده تجویز می کنند که البته این داروها نیز با نظارت مستقیم پزشک مصرف می شود. وجود ناخالصی در این داروها و آمفتامین بیش از اندازه در آنها، خطر سکته را افزایش می دهد.

وی به تصادف منجر به مرگ تعدادی از جوانان به خاطر مصرف قرص های «اکس» نیزاشاره می کند .

ح.ز کارشناس آموزش و پرورش به مصرف بیش از حد قرص های اکستازی در مدارس دخترانه اشاره می کند و می گوید: در مدارس مناطق جنوبی، برخی از دختران و پسران به خاطر احساس خودبزرگ بینی به سمت قرص های اکستازی روی آورده اند و چون کمتر امکان شرکت در میهمانی ها را دارند، قرص ها را در مدارس مصرف می کنند.

 HTTP://WWW.HAMSHAHRI.NET/HAMNEWS/1383/830223/WORLD/SCIEW.HTM 

لینک:

همسرآزاری؛ فراموشی عشق در خانه

همسرآزاری؛ فراموشی عشق در خانه (قسمت اول)

همسر آزاری از  آسیب های اجتماعی  پنهان است که معمولاً در محیط بسته خانه شکل گرفته و سبب عدم اطمینان و از هم گسیختگی کانون خانواده می شود. قربانیان اصلی خشونت در محیط خانواده، در مرحله نخست، زنان و پس از آن کودکان و سالمندان و سرانجام مردان هستند.

همسر آزاری معضلی است که در قرون اخیر بیش از هر زمان دیگری در جوامع مورد توجه و بررسی کارشناسان قرار گرفته و شاید بهترین دلیل برای توجه به این امر، مطرح شدن مسئله حقوق زنان و آگاهی این قشر از حقوق و مزایای خود در برابر همسرانشان است.

مقوله همسر آزاری از جمله اخبار داغی است که اگر هر روز در صفحات حوادث روزنامه ها دیده نشود، دست کم هر چند روز یک بار با مطالبی به صورت گزارش یا مقاله های گوناگون به آن پرداخته می شود. در اینجا کوشیده ایم تا با نگاهی گزارش گونه و تحلیلی ، این مسئله را مورد بررسی قرار داده و به نکات و راه کارهای تازه ای در این باره اشاره کنیم.

پدیده ای با عنوان آزار همسر و فرزندان ، مقوله ای است که به طور طبیعی در هر جامعه ای به صورت های گوناگون وجود دارد.

خشونت فیزیکی و بدنی ، مانند صدمه زدن به اشیای منزل و ضرب و شتم همسر، یا خشونت روانی و کلامی مانند تحقیر، بهانه جویی نسبت به چهره و شرایط جسمانی زن و ابراز تنفر نسبت به بستگان وی ، وهمچنین خشونت اجتماعی شامل منع اشتغال و تحصیل، ممنوعیت ارتباط با بستگان حتی به صورت تلفنی که بیشتر در استان های غربی کشور شایع است. خشونت اقتصادی مانند نپرداختن خرجی و در نهایت صدمات و آزارهای جنسی از طریق تحمیل نسبت به همسر و در معرض فحشا و فساد قرار دادن وی به خاطر اعتیاد و غیره، مهمترین و شایع ترین انواع همسر آزاری مردان نسبت به زنان است

به طور کلی از هر 10 زن، پنج نفر و از 10 مرد، سه نفر یا بیشتر مورد آزار روحی و جسمی توسط همسر خود قرار می گیرند که آمار آزار جسمی در زنان بیشتر است. برای ریشه یابی چرایی و عوامل مؤثر در ایجاد و شکل گیری همسر آزاری، ابتدا باید تعریف جامع و مانعی برای آن ارائه داد. برای همسر آزاری مصادیق بسیاری می توان یافت که نمونه بارز آن علاوه بر آن چه پیش از این نیز گفته شد، ضرب و شتم همسر است. عوامل گوناگونی مانند نوع جامعه پذیری فرد، نحوه پرورش وی، فقر فرهنگی و مسائل اقتصادی در همسرآزاری نقش زیادی دارند.

" دکتر محمدرضا شمس انصاری " روان پزشک پزشکی قانونی ، ریشه های همسر آزاری را علاوه بر اختلالات روحی و روانی زوجین، فشارهای محیطی نیز می داند و می گوید: «فشارهای مالی، اقتصادی و اجتماعی و نیز به دلیل این که فرد قادر نیست به خوبی از پس اداره زندگی خود برآید، سبب ایجاد انگیزه برای آزار همسر به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه می شود. اختلالات شخصیتی و زمینه های ژنتیکی هم از دیگر عوامل همسر آزاری است.»

وی می افزاید: «گاهی زن و شوهر پیش زمینه ذهنی داشته و تحریک پذیر می شوند و از نظر فکری منتظر جرقه ای برای آزار یکدیگرند. علاوه بر اینها، مهریه های سنگین و بعضاً غیرقابل پرداخت و دخالت اطرافیان نیز به این امر دامن می زند.»

دکتر شمس انصاری عدم علاقه و وابستگی زوجین به هم را نیز یکی دیگر از این عوامل می داند. وی بر این باور است که آزار همسر لزوماً آگاهانه صورت نمی گیرد و ادامه می دهد: «در بیشتر مواقع فرد نمی داند که حرکات و رفتارش برای طرف مقابل آزار دهنده است. از سویی هم مشاهده کتک ها، ناسزاها و رفتارهای ناشایست در خانواده و نیز داشتن افکار خرافی و نادرست از جمله شک به همسر و ترس از خیانت وی در خانواده، سبب نقش بستن این عوامل در ضمیر ناخودآگاه فرد و تأثیر در زندگی وی می شود.» پژوهشگران نیز بر این باورند که در حقیقت، ریشه همسرآزاری تک علتی نبوده و عوامل بسیاری به ویژه  اعتیاد  و الکلیسم با آن رابطه ای نزدیک دارند.

همسر آزاری همان که پیشتر هم گفته شد، خاص یک جامعه نبوده و معمولاً هم زنان بیش از مردان قربانی چنین آزارهایی می شوند. به طوری که در انگلستان از هر 10 زن یک زن به حد مرگ از شوهر خود کتک می خورد. در ایالت متحده نیز در هر 15 ثانیه زنی مورد تهاجم قرار می گیرد و این به روشنی نشان می دهد که خشونت علیه زنان، حتی در کشورهای به اصطلاح پیشرفته نیز وجود دارد.

در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، همسر آزاری و به ویژه زن آزاری، بخشی از فرهنگ و روال طبیعی زندگی بوده و زنان نیز آن را به عنوان یک مسئله عادی در زندگی خود پذیرفته اند. برای نمونه، به کار بردن جملاتی مانند مرد اگر زنش را کتک نزد مرد نیست یا غیرت ندارد و ... خود سبب ایجاد فرهنگ همسر آزاری در این جوامع می شود. در عربستان زن از حق و حقوق پایینی برخوردار است؛ تا آنجا که حق رأی، رانندگی، وکالت و... را ندارد و البته به آن معترض نیست! گاه همسران، به ویژه مردان چنین می اندیشند که با آزردن همسر خود و اختیار کردن همسر دیگری، زندگی شان بهتر خواهد شد و از این واقعیت غافلند که امکان دارد که این زندگی تازه از قبل هم بدتر شود.

این حقوقدان بر این باور است که در حقیقت برخی خشونت ها علیه همسر نسبی بوده که به فرهنگ یک جامعه بستگی دارد و نمی توان آن را به تمام جوامع تعمیم داد. وی در این باره می افزاید: «نظر به این که بیشتر خشونت ها علیه زنان صورت می گیرد، هر قدر زنان از حقوق خود آگاه تر باشند، این موضوع نیز کمرنگ تر می شود. در واقع می توان گفت که با اصلاح قوانینی که به ضرر و زیان زنان است، این مسئله کمتر می شود.»

اصولاً هرچه فرهنگ ضعیف تر و سواد کمتر باشد، آزار همسران نسبت به هم بیشتر و به صورت آزار جسمی شایع است. در طبقات مرفه و تحصیل کرده این معضل بیشتر به صورت آزار روانی وجود دارد که عوارض آن، گاه از آزار جنسی بدتر است. همسر آزاری به طور کلی بیشتر متوجه زنان است؛ اما گاه مردانی که سن بالا و قدرت بدنی کمتری دارند یا دارای نقص و ایراد جسمی هستند نیز ممکن است توسط همسر خود که از آنان جوان تر است، مورد آزار قرار گیرند. به گفته دکتر خرمشاهی، براساس پژوهش های انجام شده، زنانی که مورد آزار و اذیت قرار گرفته اند به طور تقریبی ?? درصد بی سواد، 48 درصد دارای سواد ابتدایی، 38 درصد دیپلم و سه درصد بالاتر از دیپلم بوده اند.

همسر آزاری آسیبی است که به آسانی می تواند مقدمه ای باشد برای ابتلا به بیماری های صعب العلاج روحی و روانی. ایجاد انواع دردهای معده، پادرد، سردرد، ریزش مو، بیماری های قلبی  و همچنین افسردگی ، بیماری های روانی  و... پیامد آزار و اذیتی است که همسران به صورت ناخواسته یا خودخواسته به یکدیگر روا می دارند.

همشهری

اکستاسی شادی جوانی یا مرگ سلامتی

تا به حال نام  اکستاسی  را شنیده اید؟ شاید هم در بین دوستان شما کسانی باشند که اسم این ماده را شنیده اند یا آن را مصرف کرده باشند؟! این ماده در قالب قرص های شادی بخش به طاعون خفته عصر ما تبدیل می شود...

اکستاسی چیست؟ ترکیبMDMA یا 3 و 4 متیلن دی اکسی مت امفتامین که به نام های اکستاسی، اکستازی،XTC،E (ای) ،X (اکس) نیز معروف است، در ایران به نامقرص شادی هم شناخته می شود. این ماده در 1914 در آلمان به عنوان کم کننده اشتها مورد استفاده قرار گرفت که به علت اثرات آن از رده مصرف خارج شد. در دهه 70 میلادی این دارو کاربرد مجدد یافت و در روان درمانی برای کمک به بیان احساسات بیماران استفاده شد که در 1984 با اثبات اثرات آن روی مغز حیوانات آزمایشگاهی، از رده خارج شد. در 1985 در آمریکا، مصرف آن ممنوع اعلام شد.

در سال های اخیر مصرف آن در آمریکا، به شدت افزایش یافته که باعث نگرانی دولت آمریکا شده است. در دوره زمانی خاصی در اروپا، مصرف این مواد انرژی زا و شادی بخش برای کاهش مصرف سایر  مواد مخدر  مثل هروئین تشویق شد به طوری که مصرف آن در اروپا در 1995 از 500 هزار قرص در سال به 30 میلیون قرص در دو سال بعد رسید.

آمین های مغز به ویژه نوراپی نفرین و سرتونین نوروترانسیمترهای مسیرهایی هستند که کارشان بروز خلق است. با توجه به فرضیه آمینی، کاهش عملکرد این آمین ها باعث افسردگی خواهد شد و افزایش فعالیت آنها باعث بالا رفتن خلق می شود.

2 درصد مردم امریکا حداقل یک بار این ترکیب را مصرف کرده اند. حداقل یازده و هفت دهم درصد دانش آموزان سال آخر دبیرستان در امریکا یک بار «اکس» مصرف کرده اند. مصرف این قرص ها در ایران به خصوص در یک سال اخیر به شدت افزایش یافته است. جوانان تحصیل کرده و مرفه، مصرف کنندگان اصلی این داروها هستند بنابراین لازم است عموم مردم و پزشکان با اثرات سوء مصرف این دارو آشنا شوند.

همچنان که ذکر خواهد شد مشکل اصلی در مصرف این ماده، عوارض مزمن آن است. عوارض حاد مصرف، بیشتر در مرتبه اول مصرف و در صورت تداخل با بعضی داروهای ضد افسردگی پیش می آید.

ترکیب شیمیایی MethylendioxyMethAmphetamine 4,3یاN, Alpha, DiMethy1 1,3 Benzodiazoxide 5 Ethamine با فرمولC11H15N2O که به نام هایMDMA یا اکستاسی معروف است.

اشکال رایج دارویی

دارو در آمریکا به صورت قرص های خوراکی و جویدنی، کپسول و مواد تدخینی و تزریقی موجود است.

قیمت هر قرص بین 10 تا 30 دلار است ولی در ایران به قیمت کمتری به خریداران ارائه می شود (با چه هدفی؟) که با مارک های مرسدس بنز و میتسوبیشی، $،KO و صلیب، موجود است و به علت قابلیت ساخت آن که به راحتی انجام می شود در لابراتورهای داخلی هم ساخته می شود که خطر وجود مواد اضافی در آن و عوارض آن است. هر قرص خوراکی حاوی 80 تا 160 میلی گرمMDMA است. پس از بلعیدن، اثرات قرص پس از 20 تا 90 دقیقه بعد ظاهر می شود و حدود 2 تا 3 ساعت اثرات آن در یک حد حفظ شده و بعد افت می کند و از 3 تا 24 ساعت اثرات آن باقی است.

نحوه اثر در مغز آمین های مغز به ویژه نوراپی نفرین  و سرتونین  نوروترانسیمترهای مسیرهایی هستند که کارشان بروز خلق است. با توجه به فرضیه آمینی،

کاهش عملکرد این آمین ها باعث  افسردگی  خواهد شد و افزایش فعالیت آنها باعث بالا رفتن خلق میشود.

 MDMA  از طرقی که ذکر خواهد شد باعث افزایش خلق و احساس نشاط می شود.

فرضیه تأثیر MDMA (اکستاسی) بر مغز:

1- افزایش آزادسازی سروتونین در سیناپس های مغزی 2- بلوک باز جذب سروتونین 3- افت میزان سروتونین مغز 4- اثرات غیرمستقیم بر میزان دوپامین مغز

سلول مغزی طبیعی

سلول مغزی تحت تأثیر اکستاسی

عوارض پس از مصرف اکستاسی

اثرات مثبت:

● افزایش شدید احساس خوب بودن در فرد ● افزایش انرژی در فرد ● احساس تمایل برای ارتباط با دیگران و احساس تعلق و نزدیکی به دیگران ● احساس عشق و سرخوشی ● دست و دلبازی ● افزایش هوشیاری و درک موسیقی

● افزایش حس های بویایی و چشایی

● احساس تجربیات و حالات روحی جدید در زندگی

● احساس روشنایی

● تمایل به در آغوش گرفتن و بوسیدن دیگران

● به علت افزایش انرژی در افراد، مصرف کنندگان تمایل به فعالیت شدید و رقص های طولانی دارند.

● یک تجربه: الکساندر شوگیلین بیوشیمیست آمریکایی که برای اولین بار روی عوارض این دارو کار می کرد پس از یک بار مصرف اکستاسی می نویسد کوهی که نزدیک منزلم بود و هر روز آن را می دیدم پس از مصرف اکستاسی طوری به نظرم می آمد که دوست داشتم ساعت ها آن را تماشا کنم؟!

اثرات منفی:

● کاهش اشتها ● تغییرات بینایی ● گشاد شدن مردمک ها (میدریاز)؛ افراد مصرف کننده در محل های مصرف مثل میهمانی های دوستانه! با وجود کم بودن نور مجبور به استفاده از عینک های آفتابی در شب هستند که علت آن تحریک پذیری با نور است. ●حرکات غیرطبیعی چشم (نیستاگموس)

● توهم بینایی (هالوسیناسیون)

● افزایش ضربان قلب و  فشارخون  (تاکی کاردی و هیپرتانسیون)

● تغییر در نظم حفظ دمای بدن

●فک زدن های طولانی (افراد مصرف کننده برای جلوگیری از حالت قفل شدن فک مجبور به مصرف آدامس هستند، تا ساعت ها پس از مصرف ، این حالت فک زدن های غیرطبیعی موجود است).

● لرزیدن، عصبی شدن، عدم تمایل به استراحت

● تمایل شدید به مصرف مجدد این ماده پس از افت تأثیر اولیه

اثرات منفی شدید:

● اثرات شدید احساسی ، اختلال خواب ، کابوس های شبانه ، حملات ناگهانی  اضطراب (Panic Attack)، دیوانگی(Psychosis)

● انقباض شدید فک و پارگی زبان در اثر فک زدن های طولانی(Trisma) در صورت بروز این حالت باید از آمپول دیازپام و یا قرص های خوراکی آن استفاده کرد.

● عدم تمرکز، فراموشی، اختلال در یادگیری(Confusion)

کسانی که از داروهای ضدافسردگی مثل فنلزین، ترانیل سیپرومین و ضدافسردگی هایی مثل پروزاک و زولوفت (Zoloft) هم استفاده می کنند به هیچ وجه نباید از اکستاسی استفاده کنند. موارد مرگ ناشی از مصرف همزمان این داروها با اکستاسی گزارش شده است.

● افزایش دمای بدن و کاهش آب بدن (در پارتی هایی که این دارو مصرف می شود افراد مجبور به مصرف آب فراوان و مکرر هستند و این مسئله خطرات خاص خود را به دنبال دارد). ● اختلال در مکانیسم نعوظ و نرسیدن به ارگاسم ● تهوع و استفراغ ● کاهش سدیم خون در اثر مصرف زیاد مایعات (هیپوناترمی)

● سردرد و سرگیجه و تشنج

● آنمی آپلاستیک (سرکوب شدید خون سازی مغز استخوان)

● افت شدید خلق در روزهای پس از مصرف

● خستگی و  افسردگی  شدید تا یک هفته پس از مصرف

● احتمال اعتیاد جسمی کم است ولی احتمال اعتیاد روانی بسیار زیاد است.

● احتمال سمیت کبدی

● صدمه به اعصاب مغزی

● بزرگ شدن پستان در آقایان (ژنیکوماستی)

● احتباس ادراری (Retention)

● تخریب عضلات مخطط (رابدومیولیز) که در نتیجه افزایش دمای بدن رخ می دهد و می تواند به علت رسوب مواد حاصل از این تخریب در کلیه باعث آسیب به این عضو شود.

● میزان بروز مرگ در اثر مصرف اکستاسی 2 در 100000 مصرف کننده است.

●● دختران جوان به علت اثرات هورمون های جنسی زنانه، در صورت مصرف اکستاسی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افت سدیم خون و به دنبال آن تشنج هستند. (میزان بروزSIADH در ارتباط با  استروژن  خون افزایش می یابد).

برخی از موارد منع مصرف:

کسانی که از  داروهای ضدافسردگی  مثل فنلزین، ترانیل سیپرومین و ضدافسردگی هایی مثل پروزاک و زولوفت (Zoloft) هم استفاده می کنند به هیچ وجه نباید از اکستاسی استفاده کنند. موارد مرگ ناشی از مصرف همزمان این داروها با اکستاسی گزارش شده است.

علائم مسمومیت با اکستاسی (مربوط به بالا رفتن بیش از حد غلظت دارو در خون) به شکل افزایش شدید ضربان قلب، فشارخون، خستگی، گرفتگی عضلانی یا حملات حاد ترس(Panic Attack) است. در صورت بروز علائم فوق شخص باید فعالیت را کنار گذاشته، بنشیند و مایعات (آب و آب میوه) به میزان کافی مصرف کند. در صورت بروز علائم مثل تشنج، کاهش سطح هوشیاری و ... هر چه سریعتر به مراکز درمانی مراجعه شود. در صورت مصرف همزمان قرص های اکستاسی با الکل، عوارض ناشی از دهیدراتاسیون (کاهش آب بدن) تشدید می شود و در عین حال عوارض اکستاسی بر خلق کاهش می یابد.

نتایج آخرین تحقیقات:

در یک بررسی انجام شده یا کمک اسکنPET (Positron Emission Tomography) که روی 2 گروه 14 نفری از مصرف کنندگان اکستاسی (حداقل 3 هفته مصرف) که هیچ داروی روان گردان دیگری مصرف نکرده اند  و 15 نفر که هیچ دارویی مصرف نمی کنند، نشان داده شد که میزان سروتونین در مغز به شدت کاهش یافته است و سلول های عصبی حاوی سروتونین آسب دیده اند. لازم به ذکر است که افراد مورد مطالعه از لحاظ سن و تعداد زن و مرد مشابه بوده اند.

توضیح شکل:

شکل بالا نشان دهنده اسکن مغز یک فرد عادی است که اکستاسی مصرف نمی کند ولی اسکن پایین مربوط به مغز یک فرد مصرف کننده اکستاسی است. نقاط سیاه رنگ در عکس پایین نشان دهنده آسیب مغزی ناشی از مصرف مزمن اکستاسی است.

در مقاله ای که در مجله نوروساینس در 15 ژوئن 1999 منتشر شد ، نتایج یک تحقیق بر روی میمون ها به چاپ رسید. در بررسی این میمون ها که برای مدت 4 روز و روزی 2 بار قرص Ecstasy محلول در مایعی را مصرف کرده بودند و میمون هایی که فقط همین مایع را استفاده کرده بودند و پس از 7 سال کالبد شکافی شده بودند مشاهده شد که تغییراتی در سلول های سروتونینی مغز ایجاد شده است که در لوب فرونتال و نواحی مربوط به فکر کردن، ناحیه هیپوکامپ و نقاط عمقی مغز مربوط به حافظه بوده است.

پس مشاهده می شود که مصرف اکستاسی در درازمدت باعث ایجاد اختلال در قوه تفکر و حافظه و قابلیت یادگیری در فرد می شود. در تحقیقی دیگر مشاهده شد که پس از مصرف دارو، میزان سروتونین در مغز به میزان بیست تا شصت درصد کاهش می یابد و مشاهده شد کهاثرات مخرب مغزی غیرقابل بازگشت است و تغییراتی در نورون های دوپامینرژیک مشاهده شد.

برای درمان اعتیاد به این ماده، به روان درمانی و کار سخت گروهی نیاز است. هیچ پادزهری (آنتی دوتی) برای مسمومیت با اکستاسی وجود ندارد.

درمان

برای  درمان اعتیاد  به این ماده، به روان درمانی و کار سخت گروهی نیاز است. هیچ پادزهری (آنتی دوتی) برای مسمومیت با اکستاسی وجود ندارد. در صورت بروز علائمی مثل تب شدید، تشنج و تغییرات ضربان قبل (تاکی آریتمی)، درمان علامتی است. از ترکیبات ضد افسردگی و آنتی سایکوتیک برای درمان عوارض در روزهای پس از مصرف استفاده می شود.

منبع: اینترنت